Arbeidstijden, pauzes en rusttijden

In de Arbeidstijdenwet is geregeld hoe lang iemand per dag en per week mag werken en wanneer iemand recht heeft op pauze of rusttijd. De regels gelden voor werknemers van 18 jaar en ouder.

Arbeidstijden en pauzes

Per dienst mag iemand maximaal 12 uur werken en per week maximaal 60 uur. Maar elke week 60 uur werken mag weer niet. Daarom moet je kijken naar de uren die je werkt over een langere periode. Jouw uren zien er dan als volgt uit:

• Over vier weken tijd mag je per week gemiddeld 55 uur werken. In een cao kunnen afwijkende afspraken hierover staan, maar je mag in ieder geval nooit meer dan 60 uur werken.
• Over zestien weken tijd mag je per week gemiddeld 48 uur werken.
• Na een werkweek mag je 36 uur aaneengesloten niet werken.
• Als je op een dag meer dan 5,5 uur werkt heb je recht op minimaal een half uur pauze. Je mag dan ook twee keer een kwartier pauze nemen.
• Werk je meer dan 10 uur dan heb je recht op minimaal 45 minuten pauze (die je ook in pauzes van een kwartier mag opnemen).
• Je bent niet verplicht om op zondag te werken, behalve als je hier afspraken over hebt gemaakt met je werkgever. Maar je werkgever mag alleen met jou afspreken dat je op zondag kan werken omdat dat bij het soort werk hoort (bijvoorbeeld: gezondheidszorg, horeca, brandweer, politie en in soms in de industrie). Bedrijfsomstandigheden kunnen ook een reden zijn voor werken op zondag. Je hebt altijd minimaal 13 vrije zondagen per jaar.
• De regels over werken op zondag gelden niet voor mensen die een ambt uitoefenen in de kerk.
• In je cao kunnen afspraken staan over flexibele uren.

Arbeidstijdenwet geldt voor de meeste werknemers

De Arbeidstijdenwet geldt in principe voor alle werknemers, dus bijvoorbeeld ook voor stagiairs en uitzendkrachten.

In sommige situaties geldt de wet niet of maar gedeeltelijk. Bijvoorbeeld bij een plotselinge gevaarlijke situatie waarbij het naleven van de wet snel en goed handelen zou belemmeren. Dit geldt ook als het naleven van de wet de openbare orde zou verstoren (bijvoorbeeld voor veiligheidsdiensten van de overheid en politie).

Daarnaast geldt de Arbeidstijdenwet niet voor de volgende gevallen: 

• werknemers die ten minste drie maal het minimumloon verdienen (tenzij het gevaarlijk werk, nachtdienst of werk door niet-leidinggevenden in de mijnbouw betreft);
• vrijwilligerswerk;
• beroepssporters;
• wetenschappelijke onderzoekers;
• gezinshuisouders;
• podiumkunstenaars;
• medisch en tandheelkundig specialisten, verpleeghuisartsen, huisartsen en sociaal geneeskundigen;
• begeleiders van school- en vakantiekampen;
• militair personeel bij inzet en bij oefeningen.

Voor sommige diensten en sommige sectoren gelden aanvullende regels. In de Arbeidstijdenwet staan speciale regels over nachtdiensten, oproepdiensten en aanwezigheidsdiensten. Voor de sectoren zorg, mijnbouw en vervoer zijn speciale regels opgesteld. Bovendien zijn er diverse sectoren waarvoor extra regels gelden. In je cao staat welke regels speciaal voor jou gelden.

Conflict met werkgever over werktijden

Als je het gevoel hebt dat je werkgever zich niet houdt aan de regels over arbeidstijden, rusttijden en pauzetijden praat hier dan eerst over met je werkgever. Daarnaast kan je altijd de ondernemingsraad (or) in jouw bedrijf inlichten. Wanneer je geen overeenstemming met je werkgever kan bereiken kan je altijd (anoniem) een klacht indienen bij de Inspectie SZW. De laatste stap is naar de rechter stappen.

Als CNV-lid kan je altijd contact opnemen als je denkt dat je werkgever zich niet houdt aan de Arbeidstijdenwet. Het CNV kan je helpen met advies en eventueel rechtsbijstand. Ook voor het opvragen van een cao-boekje van jouw sector kun je contact opnemen met het CNV.