Leren is wat anders dan presteren

Mijn afstudeeropdracht van mijn schoolleidersopleiding, twintig jaar geleden, heeft de titel ‘met, van en door elkaar leren’. Sindsdien kom ik ‘met en van elkaar leren’ overal tegen: op scholen en bij de onderwijsinspectie. Het woordje ‘door’ zie ik er nergens terug. Toch is dat volgens mij een dimensie die ook belangrijk is.

Niet zo lang geleden hoorde ik de oneliner: ‘Leren is wat anders dan presteren’ tijdens een workshop over leerstrategieën. Ik moest daarbij denken aan momenten dat ik getoetst werd. Toen ik jong was leerde ik voor cijfers, niet om iets te weten. Dat was vlak voor een toets even gegevens doornemen, zodat die in mijn kortetermijngeheugen zaten. Een voorbeeld daarvan zijn de formules die ik moest weten voor het vak natuurkunde. Vlak voor de les las ik ze door en als de toets kwam schreef ik ze op. Het toepassen van de formules lukte dan meestal wel met logisch nadenken. Leren om te presteren pas ik nog steeds toe wanneer ik naar een pubquiz ga. Dan lees ik het opmerkelijke nieuws en de belangrijkste sportgebeurtenissen door, vlak voor ik naar de quiz vertrek. En als er dan een opmerkelijk actueel feitje gevraagd wordt, weet ik het antwoord. Maar komt de vraag toevallig een week later ter sprake, dan weet ik het niet meer.

Mijn broer deed altijd zijn huiswerk en nam de tijd om te leren en deed dat op verschillende manieren. Hem kan ik nu nog dingen van toen vragen en de kans is groot dat hij het dan nog weet. Hij leerde én presteerde. Door hem ben ik gaan inzien dat er verschillende manieren van leren zijn. Ik heb nooit met hem geleerd, maar van hem heb ik wat geleerd, als hij daarbij een actieve rol had.

Door te kijken naar anderen leer je meer dan je denkt

Inspecteur M@rk

Op scholen heb ik vaak het gesprek over de professionele kwaliteitscultuur. In die gesprekken komen de PLG (professionele leergemeenschap), het leerteam en de collegiale consultatie ter sprake. In leerteams en de PLG zijn de leraren met elkaar en van elkaar aan het leren. Bij de collegiale consultatie hoor ik verschillen in opzet. Soms gaat iemand met een hulpvraag bij een ander kijken en soms is het andersom en komt de collega kijken om de ander feedback te geven. Pas hoorde ik een leraar zeggen over de collegiale consultatie: “Door wat ik daar zag, ben ik gaan nadenken hoe ik het bij mezelf anders kan doen.” Dat woordje ‘door’ triggerde mij. Door te kijken naar anderen en door te praten met anderen leer je ook zonder dat de ander een actieve rol heeft om het jou te leren.

Door alle ervaringen die ik rondom onderwijs en leren inmiddels heb opgedaan in mijn carrière, kan ik wel zeggen dat wanneer je voor het leven leert, dus dingen in je langetermijngeheugen opslaat, presteer je constanter. En wanneer je dan nog je kortetermijngeheugen vult vlak voor een toets of een quiz, dan presteer je voor dat moment beter, maar zegt die momentopname niet alles over je kennis en vaardigheden.