Peter Diepenhorst, kaderlid voor cao Contactcenters

Hoe kom je aan een cao?

Voorwaarde is dat werknemers het graag willen

Geplaatst
17 december 2025, 13:23

Laatst geüpdatet
17 december 2025, 13:58

‘Doe mij ook maar zo’n cao!’ is een oproep waar een vakbond zoals CNV graag gehoor aan zou geven. We vinden het tenslotte belangrijk dat afspraken tussen werkgevers en werknemers netjes zijn vastgelegd. Maar als je nog geen cao hebt, hoe moeilijk is het dan om er één te krijgen?

Het aandeel van alle werknemers in Nederland dat onder een cao valt, daalt. Dat betekent dat deze werknemers in principe het minimumloon en minimum aantal verlofdagen kunnen krijgen zoals in de wet is vastgelegd. En niets meer. Een cao is een belangrijk middel om afspraken te maken over mantelzorg, rouw, reisvergoedingen en natuurlijk salaris en bijbehorende groeimogelijkheden. Goede arbeidsvoorwaarden én het brede maatschappelijke belang van cao’s moeten gekoesterd worden, constateren ook de Stichting van de Arbeid en de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW).

De rol van de vakbond bij cao-onderhandelingen

Daarom heeft CNV het project Waarde van de cao opgestart. Dit project heeft 2 doelen: de cao-dekkingsgraad verhogen (dus meer mensen onder een cao laten vallen) en meer inspraak tijdens cao-trajecten. Zodat je in jouw cao-resultaat ook terugziet wat jij en je collega’s belangrijk vinden. Noëlle Payton, bestuurder van het nieuwe CNV-project: ‘Het stigma is dat er in een cao vooral afspraken worden gemaakt voor oudere werknemers. Dat willen we veranderen. We willen ook dat mensen zich bewuster worden van de rol van een vakbond bij cao-onderhandelingen. En welke rol je zelf kunt pakken.’

3 manieren om aan een cao te komen

Kort gezegd zijn er 3 manieren om aan een cao te komen:

Het bedrijf waar je werkt zoekt de vakbond op om een cao af te spreken
Het bedrijf waar je werkt komt onder een cao te vallen die algemeen verbindend wordt verklaard (zie kader verderop).
Je kaart het zelf aan bij je werkgever samen met je collega’s en de vakbond.

Maar, vertelt Noëlle, het kan op allerlei plekken blijven steken. ‘Wij willen óók dat jij een cao hebt. Dat vraagt ook iets van jou en je collega’s. We kunnen als vakbond alleen naar jouw werkgever als we die ervan kunnen overtuigen dat de werknemers graag een cao willen. En dat dit een breed gedeelde behoefte is. Je hoeft geen ondernemingsraad te hebben of daar in te zitten. De eerste stap is dat je bereid bent om jouw collega’s aan te spreken. Dat je met een groep kunt verwoorden wat je als organisatie nodig hebt.’

Davitha de Rooij, werkzaam bij een ict-bedrijf dat geen cao heeft

‘Bij ziekte gaan we na 1 week al terug naar 70% van ons loon'

Davitha de Rooij (30) | teamleider fullservice ict-dienstverlener

‘Wij hebben geen cao in de ict. Ik geef leiding aan een team ict-professionals, dus ik wist wat me te wachten stond toen ik langdurig ziek werd. Dan gaan we namelijk al na 1 week naar 70% van ons loon. Dat is overigens al een verbetering, voorheen was het 3 dagen. Ik ben in totaal 5 maanden

(gedeeltelijk) uitgevallen, dus dat merk je wel. Mijn man en ik zijn gelukkig tweeverdieners en we kunnen het opvangen. Maar ik kan me voorstellen dat iemand snel in de problemen kan raken. Zeker als je het niet aan ziet komen. Want je gaat er niet vanuit dat je lang ziek wordt.

En er worden ook góede dingen geregeld. Zo kan iedereen cursussen doen en certificaten halen zonder dat er voorwaarden aan vast zitten. Daar hebben we dan juist weer veel vrijheid in. Ik begrijp de meerwaarde van een cao, maar ik zie dat voor ons niet gauw gebeuren. Het bedrijf gaat er zelf

geen opstellen en wij staan ook niet op de barricades. Ik zou dan liever onder een bedrijfstak-cao vallen, maar waar horen we dan bij? We zijn een ict-bedrijf, maar niet in hardware of software. We detacheren werknemers. Horen we dan bij de uitzendbranche? Het wordt wel heel ingewikkeld zo.

We zijn wel onlangs overgenomen door een groep die 3 soortgelijke organisaties onder zich heeft. Ik denk dat geen ervan een cao heeft, dus het wordt een interessante tijd. We hebben een actieve or, die ook echt wel zaken tegen kan houden. Misschien dat er een arbeidsvoorwaardenregeling komt. Ik ben zwanger, ook met ouderschapsverlof heb ik alleen recht op de wettelijke basis. Maar dat is al best

veel. Ik ga minder werken, van 40 uur naar 32, maar ook dat is goed geregeld. Wat dat betreft heb ik geluk met mijn werkgever. Er wordt wel echt rekening met ons gehouden.’

Een cao-traject kan jaren lopen

Collega’s opzoeken binnen 1 organisatie kan al een uitdaging zijn. Laat staan als het om een bedrijfstak-cao gaat die voor een hele branche geldt, zoals de metalektro, bouw en primair onderwijs. De optiekbedrijven zijn een goed voorbeeld van hoe moeilijk het is. Daar ligt al lang een wens voor een cao. Maar het traject loopt al jaren. De sector is breed en divers: van zelfstandige opticiens met een paar medewerkers tot grote landelijke ketens met hun eigen personeelsbeleid. Dat maakt het extra lastig om alle partijen aan tafel te krijgen en tot afspraken te komen die voor de hele branche werkbaar zijn. Toch blijft CNV zich hiervoor inzetten. Want ook medewerkers in de optiek verdienen heldere, eerlijke en collectieve afspraken over zaken als loon, werktijden en ontwikkeling: een stevige basis waarop ze kunnen vertrouwen.

Noëlle: ‘Een ander voorbeeld zijn de klantcontactcentra. Daar waren bijna geen leden meer. De cao was ingeslapen en CNV was geen partij. Daar zijn werknemers ook verspreid door het hele land en ze werken steeds vaker vanuit huis. Het heeft de CNV-bestuurder een aantal jaar gekost om die cao nieuw leven in te blazen. Die is inmiddels zelfs algemeen verbindend verklaard. Dat betekent dat élk klantcontactcentrum zich eraan moet houden. Een prachtig resultaat.’

‘In de toekomst willen we nog meer functies onder de cao krijgen’

Peter Diepenhorst (65) | vice-voorzitter or van een contactcenter

‘De cao Contactcenters is in een gezamenlijk streven van alle vakbonden in 2020 nieuw leven ingeblazen. Daarvoor was er 10 jaar lang geen cao en de oude was afgesloten met een kleine vakbond. Die tekst vormde wel de basis, maar ging vooral over salaris en was voor één specifieke functie: agent of css’er (customer service en support). Onze wensen waren groot, maar je moet kleine stapjes maken om iedereen tevreden te houden.

Na een breder draagvlak te hebben gevonden, hebben de vakbonden en werkgevers de cao algemeen verbindend laten verklaren bij het ministerie. Zodat ook de werkgevers die níet verenigd waren, zich aan de cao moeten houden. De volgende stap was om met een pensioenregeling te beginnen en meer functies onder de cao te laten vallen. Inmiddels zijn in de laatste cao ook teamleiders aan de cao toegevoegd. In de toekomst willen we nog meer functies onder de cao krijgen en meer scholing regelen.

Ik ben 8 jaar geleden begonnen als css’er en heb inmiddels de functie van vice-voorzitter van de or. In deze rol zet ik me in om de stem van de werknemers beter op te halen. Bij de cao-onderhandelingen zijn altijd kaderleden aanwezig, evenals een vertegenwoordiger van het or-platform. In dit platform zijn ondernemingsraden van facilitaire contactcenters georganiseerd. We willen het platform professionaliseren, om zo een betere gesprekspartner te worden aan de onderhandelingstafel. Voordat ik met pensioen ga, zou ik dat graag nog willen bereiken.

Eind 2027 gaan we weer onderhandelen over de nieuwe cao. De cao-onderhandelingen moeten verder gaan dan het salaris. We willen vanaf de werkvloer kunnen meedenken over bijvoorbeeld de invloed van AI op ons werk, want die is groot. Samenvattingen hoeven we zelf al niet meer te maken, bijvoorbeeld. Dat betekent minder uren werk en dus minder inkomsten.’

Cao-onderhandelingen vanuit onverwachte hoek

‘Laatst werden de vakbonden gevraagd om mee te werken aan een sociaal plan. Een groot bedrijf moest reorganiseren en de or voelde zich niet toegerust om het zelf te doen. Natuurlijk wilden we helpen. De voorwaarde was wel dat we het dan óók over een cao gingen hebben. Er lag al een best keurige arbeidsvoorwaarderegeling, een teken dat de werkgever welwillend is. Dan begin je al met een goede basis.’

Veel te winnen

Naast eerdergenoemde sectoren zijn er nog meer grote groepen werknemers zonder cao. Noëlle: ‘Ict is zo’n sector, maar ook werknemers in distributiecentra zijn een belangrijke groep. Dat is een flinke sector in Nederland, typisch zo’n minimumloon sector omdat er geen cao is. Als je denkt aan duurzame inzetbaarheid, scholing en ontwikkeling, maar ook toeslagen voor avonden weekenddiensten dan valt daar veel te winnen.’ Ook werkgevers hebben baat bij een cao. Noëlle: ‘Net als er bij veel werknemers geen besef is over hoe een cao tot stand komt, is het bij werkgevers soms ook het geval, zeker in het mkb. Het is echt niet altijd onwil, het is ook onwetendheid. Voor heel wat werkgevers in het mkb kan een cao een hoop administratie schelen en zelfs voorkomen dat het wiel opnieuw wordt uitgevonden.’

Noëlle Payton, bestuurder van het nieuwe CNV-project Waarde van de cao

Algemeen verbindend verklaarde cao

Dankzij een stokoude, maar uiterst belangrijke wet uit 1937 hebben honderdduizenden werknemers ‘automatisch’ een cao. Dat zit zo.

Even een kleine duik in de geschiedenis. De allereerste landelijke cao, in de grafische industrie, dateert van 1914. Om de cao te stimuleren en ondersteunen kwam er in 1937 een wet met een nogal lange naam: Wet op het algemeen verbindend en het onverbindend verklaren van bepalingen van cao’s (kortweg de Wet AVV).

Die nog altijd actuele wet houdt in dat vakbonden en werkgevers – na het bereiken van een cao-akkoord – aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid kunnen vragen om de cao ‘algemeen verbindend te verklaren’ voor de hele bedrijfstak.

Geeft de minister groen licht, dan geldt de cao voor alle werknemers en werkgevers in die bedrijfstak. Oók als die werkgevers zelf helemaal niet betrokken zijn geweest bij de onderhandelingen. Het ministerie toetst de aanvraag wel aan een aantal voorwaarden; het kan dus een aantal maanden duren voordat een cao algemeen verbindend wordt verklaard. Soms wijst de minister zo’n verzoek af of maakt hij een uitzondering voor sommige werkgevers.

Gelijk speelveld

Het grote voordeel van de algemeen-verbindend-verklaring (avv) is dat er op dat moment een gelijk speelveld ontstaat. Alle werkgevers in die bedrijfstak moeten zich houden aan de cao. Ze kunnen elkaar dus niet meer beconcurreren op loon en andere arbeidsvoorwaarden, want die zijn voor

iedereen hetzelfde. Vakbonden en werkgevers maken dan ook nog altijd graag gebruik van deze oude wet. Er zijn nu bijna 100 bedrijfstakcao’s met een avv. Bijvoorbeeld de bouw, de callcenters, de schoonmaak, de kappers, de bakkers, de gehandicaptenzorg en de reisbranche. Een compleet overzicht – ook van lopende aanvragen – vind je op de website van het ministerie van SZW.

Foto: Noëlle Payton, bestuurder van het nieuwe CNV-project Waarde van de cao