Interview Manu Kierse

Elke dag worden honderden werknemers geconfronteerd met de dood van geliefden. Juist tijdens de coronacrisis is het belangrijk dat er ook ruimte is voor rouw op de (digitale) werkvloer.

Weer aan het werk gaan en collega’s ontmoeten als je een ingrijpend verlies hebt geleden, is heilzaam. Maar alleen als er ruimte is voor het verdriet van de rouwende. Dat zegt Manu Keirse, de Belgische emeritus hoogleraar verlies. 

Weer naar het werk gaan draagt bij aan het opnieuw innemen van je plek in de samenleving. En dat is belangrijk: ‘Want rouwen is een sociaal gebeuren.’ Juist het sociale aspect van rouwen staat sinds het begin van de coronacrisis onder grote druk met de richtlijnen van het RIVM. Daardoor mogen slechts enkele mensen bij een uitvaart aanwezig zijn en de mogelijkheden voor persoonlijke bezoekjes zijn zeer beperkt. Weer aan het werk gaan en collega’s ontmoeten is dan juist belangrijk.

Heilzaam

Maar kun je op de werkvloer meeleven als je afstand moet houden of werkt via digitale kanalen? Natuurlijk, vindt Keirse. Het allerbelangrijkste wat je namelijk kunt doen als een collega een ingrijpend verlies heeft geleden, is luisteren. Dat kan ook op anderhalve meter afstand of via de telefoon.

‘Zie de rouwende collega staan en luister naar wat hij heeft meegemaakt. Sommige collega’s of leidinggevenden denken dat je iemand die rouwt in het putje duwt als je hem vragen stelt over zijn gemis. Dat is niet zo. Iemand begint niet te huilen omdat jij met hem praat over verdriet, maar omdat het verdriet er is. Je helpt iemand juist om het verdriet te dragen door bereid te zijn te luisteren naar het verdriet. Een gesprekje van een paar minuten kan al heel heilzaam zijn.’

Pijnstiller

Keirse hoopt dat collega’s en leidinggevende beseffen dat er geen magische formule is om de pijn van gemis weg te nemen. ‘Er is ook geen pijnstiller voor. Verlies overleven is heel hard werken. Daarbij kun je iemand voor de voeten lopen, bijvoorbeeld door het verlies te negeren, soms met de beste bedoelingen. Je kunt iemand er ook bij helpen. Door bereid te zijn te luisteren naar wat er is gebeurd. Door na te denken hoe een collega goed kan worden opgevangen. En door met aandacht te volgen hoe het met de rouwende gaat.’

Volgens Keirse heeft iedereen op de werkvloer daar baat bij. ‘In een bedrijf waar medewerkers kunnen omgaan met verdriet en er ruimte voor maken, heerst verbondenheid. Daar gaan mensen gezond met elkaar om. Daar is minder verzuim en wordt winst gemaakt, in meer dan één opzicht.’

5 tips

1. Schrijf je rouwende collega een brief, mail of kaart en vermeld wat je in hem waardeert. Als een dierbare sterft, voel je je vaak zo overweldigd dat je aan je eigen capaciteiten begint te twijfelen. In rouw is het soms moeilijk om jezelf te waarderen. Je persoonlijke capaciteiten neergeschreven zien, doet goed. 
   
2. Kom niet met raadgevingen, hoe goed bedoeld ook. Door verdrietige mensen te willen richten op het positieve, geef je de boodschap af dat je hun pijn niet erkent.
   
3. Vraag niet hoe oud de overledene was, maar stel vragen als: wat voor ouder, partner, broer of vriend was de overledene voor je? Wat herinner je je het meest? 
   
4. Vraag wat kan helpen om (een gedeelte van) het werk op te pakken. 
   
5. Zeg niet dat je goed begrijpt wat die ander doormaakt, ook al ken je iemand die ook een verlies heeft geleden door het coronavirus of heb je er net een programma over gezien. Luister hoe het voelt voor die persoon, in zijn of haar omstandigheden.