Deze asielwet bedreigt ons allemaal

Het raakt potentieel allerlei mensen op de werkvloer. Zoals werknemers in de publieke sectoren zorg, onderwijs, politie en handhaving. Voor hen is deze voorgestelde wetswijziging rechtstreeks in strijd met wettelijke plichten, beroepswaarden en ethiek. Terwijl alle professionals hun werk moeten kunnen doen zonder angst voor strafvervolging.

Zorgprofessionals leggen een eed af dat zij zorg verlenen aan iedereen die dat nodig heeft. Dat is ongeacht afkomst, religie, status of het hebben van een verblijfsvergunning. Ze beloven een patiënt niet te schaden, diens belang voorop te stellen en op te komen voor kwetsbaren. Deze principes zijn vastgelegd in beroepscodes en gedragscodes. Zorgprofessionals worden tegenwoordig door een schil van mantelzorgers en vrijwilligers ondersteund, vanuit de wens van de overheid voor een participatiesamenleving. Al deze mensen moeten hun werk kunnen doen zonder angst voor het strafrecht.

Publieke taakstelling

Ook het onderwijs kent een wettelijk verankerde publieke taakstelling. Niet voor niets staat in de artikel 23 dat het geven van onderwijs vrij is. Specifieke wetten stellen eisen aan scholen, maar ook aan de gemeente en zorg voor het onderwijsproces. Hier hoort nadrukkelijk samenwerking met ouders bij.

Hoewel de voorgenomen wet een uitzondering maakt voor het minderjarige kind, raakt de strafbaarstelling toch mensen in het onderwijs. De wijziging verbiedt elke ‘bijdrage aan verblijf’, wat betekent dat bijvoorbeeld een leraar die een oudergesprek met een ouder zonder verblijfsstatus voert ineens mogelijk strafbaar is. Terwijl die leraar zo’n gesprek niet alleen voert vanuit de zorg voor het kind, maar dat ook moet doen vanuit zijn wettelijke opdracht.

Wie werkt in onderwijs, kinderopvang of een andere publieke functie, dreigt door de wet gemangeld te worden tussen beroepsethiek en wettelijke opdracht enerzijds en het strafrecht anderzijds.

Ook werkgevers worden geraakt. Zij moeten volgens de Arbowet zorg dragen voor een veilige, juridisch zekere werkomgeving. Die verdwijnt wanneer werknemers strafbaar worden omdat ze contact hebben met mensen zonder verblijfstatus. Zoals in een kindcentrum de medewerker met oudercontact of de bedrijfshulpverlener die een gewonde zonder status helpt.

Achterdocht en onveiligheid

Deze wet creëert achterdocht en sociale én fysieke onveiligheid in een sector waar we nu al een tekort hebben van tienduizend voltijds banen. De overheid wil de school als onderdeel van een kindcentrum steeds meer een wijkfunctie geven, met opvang, taalprogramma’s en pedagogische ondersteuning. Daardoor pakt deze wetswijziging in de praktijk extra ingewikkeld en onwerkbaar uit en worden de sectoren onderwijs en kinderopvang nog minder aantrekkelijk om te werken.

De gevolgen strekken zich ook uit tot de samenwerking in bredere zin. Denk aan cliëntenraden in de zorg of medezeggenschapsraden in het onderwijs, waar zorggebruikers of ouders in vertegenwoordigd zijn. Zij geven mede uitvoering aan goed beleid, veilige werkomstandigheden en rechtvaardige besluitvorming, waardoor ook zij beticht kunnen worden van bijdragen aan het verblijf van ongedocumenteerden.

Wezenlijke verantwoordelijkheid

In onze democratische rechtsstaat heeft de Eerste Kamer de bijzondere opdracht om de rechtmatigheid, uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid van wetgeving te toetsen. Dat is geen controle voor de bühne, maar een wezenlijke verantwoordelijkheid. Een wet die publieke taken zoals in onderwijs en kinderopvang ondermijnt, die rechtszekerheid in de participatiesamenleving afbreekt en die onderlinge solidariteit potentieel strafbaar maakt, mag in dat huis geen doorgang vinden.

Als vakbond CNV geworteld in christelijk-sociale waarden – waarin barmhartigheid, solidariteit en verantwoordelijkheid hand in hand gaan – doen wij een krachtig appel op de Eerste Kamer. Doe wat moet. Verwerp deze wet.

Namens het CNV riep bestuurslid Daniëlle Woestenberg in een opinieartikel in Trouw van 18 juli de Eerste Kamer op tegen de wijziging in de asielwet te stemmen. Die criminaliseert vele werkenden en vrijwilligers.