Toch schuilen onder die positieve signalen hardnekkige problemen. De werkdruk neemt toe, de administratieve lasten groeien en het lerarentekort zet teams en leerlingen steeds verder onder druk. Ook het imago van het beroep staat onder spanning. Terwijl leraren dagelijks het verschil maken voor de toekomst van onze samenleving, ervaren velen te weinig maatschappelijke waardering en te veel druk, blijkt uit de TALIS-gegevens.
Doel van het onderzoek
TALIS (Teaching and Learning International Survey) is in 2008 gestart op initiatief van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en werd in 2024 voor de vierde keer uitgevoerd. Daartoe werden leraren en schoolleiders uit 50 landen, werkzaam in het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs bevraagd over hun werk- en leeromgeving. Doel is om onderwijssystemen wereldwijd met elkaar te vergelijken. Nederland betrok dit keer ook PO-groepen 1 en 2 bij het onderzoek.
CNV wil structureel beleid
In de Visienota Onderwijs 2025–2028 schetst de sector Onderwijs van CNV een koers waarin vertrouwen, autonomie en professionaliteit de basis vormen voor toekomstbestendig onderwijs. Wij roepen op om die koers te ondersteunen met beleid dat leraren en onderwijsondersteuners de ruimte geeft hun werk met trots en voldoening te doen.
Wat is er nodig?
CNV pleit voor beleid dat:
● Teruggaat naar de kern van het beroep. Laat onderwijsprofessionals zich richten op hun vak: goed onderwijs geven. Beperk regeldruk, stop met het stellen van open normen en met het doorschuiven van maatschappelijke opdrachten naar het onderwijs.
● Onderwijs erkent als pijler van brede welvaart. Structureel investeren in onderwijs en kinderopvang versterkt samenhang, democratische waarden en economische kracht.
● De prestatiedruk vermindert en de kwaliteit versterkt. Geef scholen ruimte om onderwijstijd effectief te benutten, met een realistisch curriculum, tijd voor samenwerking, reflectie en professionalisering. Kleinere klassen maken het werk aantrekkelijk en verhoogt de onderwijskwaliteit.
● Zorgt voor toekomstbestendige arbeidsverhoudingen. Eerlijke stagevergoedingen, goede begeleiding van starters en aandacht voor werk-privébalans zijn cruciaal om onderwijsprofessionals te behouden.
● De zeggenschap van professionals versterkt. Leg besluitvorming dichter bij de werkvloer en geef medezeggenschapsorganen echte invloed en handhaaf gemaakte afspraken in cao’s en beleidskaders.
● Een inclusief en veilig werkklimaat bevordert. Onderwijsinstellingen moeten plekken zijn waar iedereen zich gezien en veilig voelt. Dat vraagt structureel beleid tegen overbelasting, discriminatie en sociale onveiligheid, maat ook letterlijk investeren in veilige en gezonde scholen.
● De vorming van een sterke beroepsgroep ondersteunt. Leraren verdienen erkenning als zelfstandige beroepsgroep met eigen stem, ruimte voor kennisdeling en professionele ontwikkeling.
● Actief werkt aan verbetering van het imago van het onderwijsberoep. Waardering moet blijken uit beleid: investeer in arbeidsvoorwaarden, autonomie en publieke erkenning van het vakmanschap van onderwijsprofessionals.
Tijd voor rust, richting en ruimte
De uitkomsten van TALIS 2024 laten zien dat de professionaliteit in het onderwijs groot is, maar ook dat die professionaliteit onder druk staat. De sector Onderwijs van CNV vraagt daarom om langetermijnbeleid dat rust, richting en ruimte biedt aan de mensen die ons onderwijs dragen. Alleen dan kan het onderwijs blijven bijdragen aan brede welvaart en maatschappelijke samenhang in Nederland.
