Wet Banenafspraak en Quotumwet

Op 11 april 2013 hebben werkgevers, werknemers en het kabinet het Sociaal Akkoord afgesloten. Een belangrijke afspraak in dat akkoord is dat er 125 duizend extra banen moeten worden gecreëerd voor mensen met een arbeidsbeperking, 100 duizend banen in de marktsector en 25 duizend banen bij de overheid.

Als er onvoldoende banen beschikbaar komen, dan gaat de overheid deze afdwingen met een quotum. De overheid heeft dit wettelijk vastgelegd in de Quotumwet. Omdat werkgevers in de overheidssector de doelstelling van 6500 banen eind 2016 niet hebben gehaald, is inmiddels besloten de Quotumwet voor deze sector te activeren. De marktsector heeft tot op heden de gestelde doelen wel gehaald.

Garantiebaan

Een baan telt mee voor de Banenafspraak als deze nieuw is ten opzichte van 1 januari 2013. Deze banen worden ook wel garantiebanen genoemd. Een garantiebaan telt mee als deze optelt tot 25,5 uur per week en als de werkgever er loon voor betaalt, eventueel aangevuld met loonkostensubsidie. Kleinere banen tellen naar evenredigheid van het aantal betaalde uren mee. Banen groter dan 25,5 uur per week tellen als meer dan één baan.

Doelgroep

De volgende groepen vallen onder de Banenafspraak:

• Mensen die onder de Participatiewet vallen en die geen 100% van het wettelijk minimumloon (WML) kunnen verdienen. 
• Mensen die onder de Participatiewet vallen, die alleen met de voorziening jobcoaching het wetteiljk minimumloon kunnen verdienen.
• Schoolverlaters van het voortgezet speciaal onderwijs en het praktijkonderwijs die zich hebben aangemeld bij het UWV.
• Mensen met een WSW-indicatie.
• Mensen met een oude Wajong-uitkering of Wajong 2010 die kunnen werken.
• Mensen met een WIW-baan (voormalige Wet Inschakeling Werkzoekenden) of ID-baan (voormalig besluit In- en Doorstoom banen)
• Mensen die via de praktijkroute in het doelgroepenregister instromen.

Mensen uit de doelgroep komen in een doelgroepenregister te staan dat door het UWV wordt beheerd. In dat doelgroepenregister moeten alle mensen komen te staan die voor een garantiebaan in aanmerking kunnen komen. Had je voor 1 januari 2015 een Wajong-indicatie, een indicatie voor de sociale werkvoorziening of had je een WIW- of ID-baan, dan ben je al opgenomen in het doelgroepenregister.

Het UWV heeft mensen met een Wajong-uitkering, een WSW-indicatie en in een WIW/ID-baan al opgenomen in het register. Voor deze groepen is een beoordeling arbeidsvermogen niet nodig. Het UWV actualiseert deze gegevens regelmatig. Als bijvoorbeeld na een Wajong-herkeuring blijkt dat je geen arbeidsvermogen hebt, dan ga je uit het doelgroepenregister. Je bent dan immers niet in staat om te werken.

Als je nog niet bent opgenomen in het doelgroepenregister, maar je vermoedelijk niet zonder ondersteuning het wettelijke minimumloon kunt verdienen, dan kun je je melden bij je gemeente of direct bij het UWV. Het UWV beoordeelt vervolgens of je onder de Banenafspraak valt en in het doelgroepenregister moet worden opgenomen. Ben je een leerling of ex-leerling van het voortgezet speciaal onderwijs dan hoef je niet beoordeeld te worden. Als je wordt afgekeurd voor de Wajong dan hoef je ook niet nog een keer beoordeeld te worden voor het doelgroepenregister, maar zal het UWV vanzelf kijken of je daar in hoort.

CAO

Het CNV maakt zoveel mogelijk afspraken in cao’s over het aantal garantiebanen in sectoren of bedrijven.

Regionale werkbedrijven

In de 35 arbeidsmarktregio’s zijn regionale werkbedrijven waar gemeenten samen met werkgevers, werknemers en UWV afspraken maken om mensen op een garantiebaan te plaatsen en ze daarbij de ondersteuning te geven die ze nodig hebben. Het CNV participeert in deze werkbedrijven. 

Werkkamer

Op landelijk niveau worden de vorderingen van de werkbedrijven gevolgd door de Werkkamer, waar sociale partners, waaronder het CNV, en gemeenten in zitten. UWV en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) zitten in de Werkkamer als adviserende leden. De Werkkamer is bedoeld om op landelijk niveau afspraken te maken en het onderlinge overleg te intensiveren.

Instrumenten voor gemeenten

Er zijn verschillende instrumenten die gemeenten kunnen inzetten om werkgevers te verleiden om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen:

• Proefplaatsingen. Een proefplaatsing mag niet langer duren dan drie maanden. Een proefplaatsing is bedoeld voor de werkgever om te zien of een medewerker binnen het bedrijf of in de functie past. Tijdens de proefplaatsing loopt de uitkering door.
• Loonkostensubsidie. Gemeenten geven de werkgever een subsidie voor het verschil tussen wat de werknemer zelf in staat is te verdienen (de zogenoemde loonwaarde) en het minimumloon.
• De no-riskpolis. Deze polis is bedoeld om werkgevers tegemoet te komen in de kosten als iemand uit de doelgroep van de Participatiewet ziek wordt en (tijdelijk) niet kan werken.
• Begeleiding/jobcoach. Voor de begeleiding op de werkplek. Dit kan worden gedaan door iemand van buiten het bedrijf, maar wat het CNV betreft bijvoorbeeld ook door een collega (zie ook hieronder over Harrie©).
• Werkvoorzieningen. Als een aanpassing van de werkplek noodzakelijk is.

De Realisten en Harrie©

Om de vooroordelen over jongeren met een arbeidsbeperking weg te nemen heeft CNV Jongeren de Realisten opgericht. De Realisten zijn jongeren met een arbeidsbeperking die werkgevers voorlichting geven over de Participatiewet en over de instrumenten die werkgevers kunnen inzetten. Maar de jongeren vertellen ook iets over zichzelf zodat er niet over hen maar met hen wordt gepraat. Onze Realisten hebben een rol in de overgang van onderwijs naar arbeidsmarkt voor jonggehandicapten die zich in vergelijkbare positie bevinden. Zij geven sollicitatie-en presentatievaardigheden op Voortgezet Speciaal en Praktijkonderwijsscholen.
Kijk voor meer informatie op www.derealisten.nu

Een ander project van CNV Jongeren is Harrie©. Uit onderzoek van CNV Jongeren en Vilans blijkt dat een werknemer met een arbeidsbeperking die goede ondersteuning krijgt van een naaste collega, een aanzienlijk grotere kans heeft om succesvol te participeren op de werkvloer. Om deze reden hebben CNV Jongeren en Vilans Harrie© in het leven geroepen. Harrie© is de personificatie van de ideale collega. Harrie staat voor: Hulpvaardig, alert, realistisch, rustig, instruerend en eerlijk. Voor meer informatie zie: www.ikbenharrie.nl.